طلا از جمله فلزاتی است که در مواجهه با مواد شیمیایی مختلف، واکنش ناچیزی از خود نشان می دهد و به همین دلیل، ارزش آن بالا است. طلا به آسانی با اکسیژن موجود در هوا ترکیب نشده و مدت زمان زیادی درخشان است و سیاه نمی شود. البته این نکته را هم باید بگوییم که وقتی طلا خالص باشد، این موارد صحت پیدا می کند.
در حالت عادی که طلا با فلزات دیگر ترکیب می شود، لایه سطحی آن ممکن است سیاه و کدر شود و رنگ سطح طلا که به آن پوسته سیاه می گویند، مشاهده می گردد. تغییر رنگ طلا اتفاقی است که برای بسیاری از صاحبان طلا پیش می آید و ممکن است روش هایی را برای برطرف کردن آن امتحان کرده باشند. این روش ها به شما کمک خواهد کرد که طلایتان همیشه همان جلوه و زیبایی را داشته باشد و از استفاده کردن آن مانند روز اول خرید طلا لذت ببرید.
در ادامه دلایل سیاه و کدر شدن طلا و روش های برطرف کردن آن را عنوان می کنیم.
بیشتر بخوانید: سنگ طلا چیست و راه های تشخیص آن
چرا طلا سیاه می شود؟
دلیل سیاه شدن طلای اصل چیست و چرا سیاه می شود؟ دلیل اول به عیار طلا ربط دارد؛ زیرا طلای خالص نرم بوده و از آن نمی توان زیورآلات ساخت. به همین دلیل طلا را با فلزهای دیگر مانند نقره و مس ترکیب خواهند کرد تا مستحکم شود. در صورتی که فلز مس که در ساخت طلا به کار رفته، دارای کیفیت بالایی باشد یا اینکه درصد مس آن بیشتر از نقره باشد، احتمال سیاه شدن طلا زیاد خواهد شد.
در ادامه به بیان دلایل دیگر می پردازیم.
بیشتر بخوانید: ۹ دلیل مهم برای استفاده از فلز طلا در ساخت جواهرات
سیاه شدن به دلیل حرارت
اولین دلیل سیاه شدن طلا و جواهرات شما، حرارت است که باعث ایجاد واکنش مواد داخل طلا شده و در نتیجه سیاهی طلا پیش می آید. البته طلای ۱۸ عیار کمتر از طلاهایی با عیارهای کم، در تماس با حرارت تغییر رنگ پیدا می کنند. منظور از حرارت، مدت زمان طولانی تماس طلا با حرارت بالا بوده و حرارت کم و در زمان کوتاه مدت تاثیری ندارد. بنابراین بهتر است در زمان خرید از طلاهای عیار بالا استفاده کنید.
میزان مس به کار رفته داخل طلا
در فصل های گرم سال به دلیل عرق کردن بدن و ترکیب نمک آن با مسی که در طلا به کار رفته است ، واکنش انجام شده و ردی سیاه یا سبز رنگ از خود بر جا خواهد گذاشت. تمام طلاهای ۱۸ عیار ترکیبی از آلیاژ طلا با سایر فلزات هستند و به این معنی نیست که از ارزش طلای شما کاسته می شود.
بیشتر بخوانید: آیا انگشتر طلا می تواند رنگ پوست شما را تغییر دهد؟
آبکاری بی کیفیت طلا
همه زیورآلات طلا برای درخشان و براق شدن نیاز است با لایه ای طلا یا رودیوم آبکاری شوند. در صورتی که آبکاری طلا کیفیت خوبی نداشته باشد، طلا سیاه می شود و باید دوباره آبکاری شود تا مانند روز اول براق و درخشان باشد.
سایش فلزی طلا
یکی از دلایل تغییر رنگ یا سیاه شدن طلا می تواند ساییده شدن آن باشد. ساییدن طلا بر روی پوست یا لباس می تواند رنگ آن را تغییر دهد. پوستی که آرایش دارد، ترکیباتی سخت تر از جواهر دارد و دارای ذرات ریزی هستند که در صورتی که به طلا بچسبند، طلا را کدر و تیره می کنند.
سیاه شدن طلا به دلیل عوامل خارجی
عوامل خارجی می توانند باعث شوند که در طی زمان، روکش طلا از بین رفته و سیاه شود. مواردی مانند عطر، ادکلن، لوازم آرایش، مواد شیمیایی و حتی زمان پخت غذا و ایجاد واکنش های شیمیایی می تواند رنگ طلا را عوض کند.
بیشتر بخوانید: آیا گردنبند طلا و سایر زیورآلات طلا حساسیت پوستی ایجاد می کنند؟
آیا طلای خالص سیاه می‌شود؟
همانطور که در ابتدای مطلب عنوان کردیم، طلای خالص به آسانی با اکسیژن هوا ترکیب نمی شود. می توانیم بگوییم که همه زیورآلات، ساخته شده از طلای خالص نیستند و ممکن است به مرور زمان و ترکیب آن با اکسیژن هوا سیاه شوند.
درباره‌ی عیار طلا چه می‌دانید؟ طلای ۲۴ عیار را طلای خالص می گویند؛ ولی به دلیل نرم بودن بافتی که دارد، به راحتی نمی توان زیورآلات مختلف را از آن ساخت. به همین علت طلای ۲۴ عیار را با فلزات دیگری مانند نقره و مس ترکیب می کنند تا سخت گردد و از آن زیورآلات متنوع بسازند.
اینکه بعضی از طلاها رنگ تیره یا سیاه به خود می گیرند، به دلیل وجود داشتن همین فلزات داخل آن ها است. در واقع باید این را بدانیم که به غیر از طلای خالص که در مجاورت هوا اتفاقی برایش نمی افتد، سایر فلزات در برابر اکسیژن هوا دچار واکنش های شیمیایی شده و بعد از مدتی مشاهده می کنید که کدر و سیاه می شوند.
اگر دیدید که طلای شما سیاه و کدر شده است، دلیل بر تقلبی بودن طلای شما نیست؛ بلکه وجود داشتن فلزات دیگر با طلای شما باعث این اتفاق شده است. طلاهایی که عیار پایینی دارند، خیلی سریع سیاه خواهند شد و هر چقدر فلزات غیر اصلی در طلا استفاده شود، عیار طلا کمتر است.
در نتیجه به این نکات توجه کنید:
هر چقدر طلایی که خریداری کرده اید عیار بالاتری داشته باشد کمتر سیاه می شود.
طلای ۲۴ عیار اصلاً سیاه یا کدر نخواهد شد.
هر چقدر عیار طلا پایین تر باشد احتمال سیاه و کدر شدن آن زیادتر خواهد بود.
راه برطرف کردن طلای سیاه شده
برای طلاهایی که بر اثر ترکیب با اکسیژن هوا، سولفور و یا رطوبت واکنش شیمیایی داشته و سیاه شده اند، دو روش خانگی تمیز کردن طلا پیشنهاد می شود که در ادامه آن را شرح می دهیم:
برطرف کردن سیاهی طلا با جوش شیرین
۱٫ در ابتدای کار به میزان دو پیمانه آب یا معادل ۵۰۰ میلی لیتر آب را داخل قابلمه به جوش بیاورید.
۲٫ در داخل یک ظرف شیشه ای نشکن یا تابه پیرکس، لایه ای با فویل آلومینیومی بگذارید. فویل باید به صورت کامل روی سطح پیرکس را بپوشاند و روی آن ثابت شود. طوری فویل را ثابت کنید که لبه های آن به سمت بیرون ظرف قرار گیرد و بخش براق آن رو به بالا باشد.
۳٫ حالا طلای سیاه شده را داخل ظرف و بر روی فویل قرار دهید. در حدود یک الی یک و نیم قاشق غذاخوری پودر جوش شیرین بر روی طلای سیاه شده خود بپاشید.
۴٫ آب جوشی را که آماده کرده اید، بر روی آلومینیوم داخل ظرف بریزید و اجازه دهید در حدود پنج دقیقه در همان حالت باقی بماند. در واقع طلا داخل محلول جوش شیرین و آب جوش غرق شود.
۵٫ طلا را با انبر یا چنگال بردارید و زیر آب سرد بگیرید یا آن را در کاسه ای که با آب یخ پر کرده اید بگذارید و در حدود ۴۵ ثانیه الی یک دقیقه درآب نگه دارید تا محلول جوش شیرین از روی آن پاک گردد.
۶٫ بخش هایی از طلا که با جوش شیرین پاک کرده اید را با دستمالی نرم و بدون پرز خشک کنید. پس طلا را داخل دستمال گذاشته و همه بخش های آن را با دست و دستمال به صورت کامل پاک کنید تا ماده ای بر روی آن نماند.
۷٫ بعد از اینکه طلا را خشک کردید، ۵ الی ۱۰ دقیقه در مجاورت هوای آزاد بزارید تا هیچ رطوبتی بر روی آن باقی نماند.
نکته مهم این است که به هیچ وجه این روش را برای تمیزکاری جواهرات دارای سنگ های قیمتی استفاده نکنید. جوش شیرین می تواند به درخشش و بافت جواهرات آسیب زیادی بزند و این روش برای طلاهایی با سنگ و نگین، روش مناسبی نخواهد بود.
بیشتر بخوانید: روش تمیز کردن انگشتر نگین دار
برطرف کردن سیاهی طلا با آمونیاک
۱٫ در داخل یک کاسه شیشه ای به میزان ۲۵۰ میلی لیتر آب ولرم ریخته و یک قاشق غذاخوری یا ۵ میلی لیتر مایع ظرفشویی را به آن اضافه کنید.
۲٫ در مرحله دوم به میزان نصف یک قاشق چایی خوری یا ۲٫۵ میلی لیتر آمونیاک به آب و مایع ظرفشویی اضافه کرده و با اسفنجی آن را هم بزنید. این کار را در فضای باز خانه انجام بدهید که جریان هوا وجود داشته باشد؛ زیرا آمونیاک بویی زننده و تند دارد و باعث آسیب زدن به ریه هایتان خواهد شد. در صورت نداشتن فضای باز حتماً از ماسک استفاده کنید.
۳٫ طلای سیاه شده را داخل کاسه بگذارید و به مدت ده ثانیه صبر کنید. بهتر است طلا را بالاتر از کاسه نگه دارید و آن را به آرامی طوری که محلول آمونیاک به بیرون نپاشد به داخل بیاندازید و بعد از این تایم آن را از کاسه با کمک چنگال یا انبر در بیاورید. طلا را به صورت کامل داخل آمونیاک بگذارید.
۴٫ می توانید با مسواک به جاهای سیاه و کدر شده بکشید و به آرامی این کار را انجام دهید تا محلول به بیرون نریزد. حتماً در حین کار دستکش در دستتان باشد.
۵٫ بعد از مسواک زدن، طلا را بین زمان ۳۰ الی ۴۵ ثانیه در زیر آب سرد گرفته تا همه مواد از روی آن پاک گردد و بعد با دستمال نرم یا حوله آن را خشک کنید.
۶٫ طلا را مجدداً با مایع ظرفشویی و اسفنج بشویید تا اطمینان حاصل کنید هیچ آمونیاکی روی سطح طلا باقی نمانده است.
بیشتر بخوانید: چگونه طلا و زیورآلات خود را تمیز کنیم؟
چطور از سیاه شدن طلا جلوگیری کنیم؟
- چند مورد به شما پیشنهاد می دهیم تا طلای شما دیرتر سیاه شود یا اصلا سیاه نشود:
• زمانی که از طلاهای خود استفاده ای ندارید، آن ها را داخل یک دستمال بدون پرز و نرم قرار دهید یا از جعبه های جواهراتی استفاده کنید که داخل آن ساتن و مخمل هستند.
• طلای خود را در معرض مستقیم مواد شیمیایی نگذارید و زمان شستن ظرف، شستشوی دست ها و حمام کردن طلاهای خود را در بیاورید.
• ادکلن و عطر نباید بر روی طلا پاشیده شود.
• در استخر یا دریا طلاهای خود را کنار بگذارید.
• استفاده همیشگی از طلا باعث تغییر رنگ طلا و یا آسیب دیدن آن می شود. اگر می خواهید تا همیشه طلایی با جلوه ای درخشان داشته باشید، بهتر است همیشه از آن استفاده نکنید.
• هر چقدر عیار طلا بالاتر باشد و خلوص بیشتری داشته باشد، دیرتر سیاه خواهد شد. پس بهتر است از یک طلای با عیار بالا استفاده کنید.
• پیشنهاد می شود که طلا و جواهرتان را با محلول تمیز کننده مناسب برای این کار تمیز کنید که آلودگی ها یا مواد شیمیایی از آن ها شسته شوند.
نتیجه گیری
زمانی که طلای شما بعد از مدتی سیاه یا کدر شد، نباید به اصل بودن طلا یا کم عیار بودن آن شک کنید؛ زیرا طلای ۱۸ عیار هم ممکن است سیاه شود. تنها طلایی که هیچ وقت سیاه نمی شود، طلای ۲۴ عیار است.
برای اطمینان بیشتر حتماً باید طلای خود را از طلا فروشی های معتبر خریداری کنید. سازندگان طلا و جواهر به افراد توصیه می کنند تا هر چند وقت یک بار برای اینکه طلا و جواهرشان سیاه نشوند یا مات و کدری نداشته باشند، آن را از جای خود خارج کرده و جلا بدهند.
طلا با عیار کم نسبت به نقره دیرتر سیاه می شود و مردم ترجیح می دهند که طلایی با عیار پایین بخرند تا نقره ای که زود سیاه شود.
