طلا یک ماده معدنی بوده که در طبیعت بسیار کمیاب است و عنصری با نرمی و انعطاف پذیری بالا محسوب می شود. به دلیل کمیاب بودن طلا، این فلز ارزش بسیار بالایی دارد و از دلایل محبوبیت طلا، خصوصیات بی نظیرش مانند منعطف بودن، زیبایی خاص، کمیاب بودن، امکان شکل پذیری آسان، مقاومت بالا در مقابل هرگونه خوردگی و در کل کارایی بالا است.
می دانیم که طلا از سنگ طلا استخراج می شود و آن را باید از بین کانی هایی مانند پیریت، سولفید و کوارتز خارج کرد. سپس با روش هایی مانند جوش دادن یا هوازدگی، قطعه های بزرگ را از آن به دست آورد.
بیشتر بخوانید: ۹ دلیل مهم برای استفاده از فلز طلا در ساخت جواهرات
برای افرادی که در کار طلا و جواهرند و به دنبال تشخیص سنگ طلای اصل هستند، راه تشخیص سنگ طلای اصل برای آن ها حیاتی و مهم خواهد بود. راه های مختلفی جهت شناخت و تشخیص سنگ طلای اصلی از غیر طلا وجود دارد که در ادامه آن ها را عنوان خواهیم کرد.
سنگ طلا چیست؟
همه طلاهای موجود در کره زمین، باقی مانده ستارگان مرده هستند. در زمان تشکیل شدن کره زمین، عنصرهایی مانند آهن و طلا به داخل هسته زمین وارد شده اند. دانشمندان در طی تحقیقاتشان به این نتیجه رسیده اند که کره زمین میلیاردها سال پیش با شهاب ها و سیارک ها برخورد داشته و این اتفاقات باعث شده تا بر روی هسته زمین تاثیر بگذارد و این عناصر به سطح زمین برسند.
سنگ طلا در محیط های مختلف پخش شده و این امکان هم وجود دارد تا با عنصرهای دیگری مانند مس، پالادیوم یا نقره ترکیب شده باشد. سنگ طلا بر اثر مرور زمان دچار فرسایش شده و باعث می شود که این عنصر آزاد شود. طلا فلزی سنگین بوده و بین رسوب آبرفت، رودخانه و یا اقیانوس می نشیند.
بیشتر بخوانید: ۷ فلز درخشان و منتخب برای ساخت زیورآلات
با تحقیقات انجام شده مشخص شده است که وجود برخی از میکروب ها هم می تواند باعث سریع تر تشکیل شدن ناگت طلا شوند.
همینطور در زمان وقوع زلزله و بخار شدن آبی که مواد معدنی مانند طلا و سیلیس دارند، عناصری در شکسته های گسلی باقی می ماند که شامل طلا هستند. با اتفاق افتادن زلزله، آب بر روی سطح زمین آمده و با شرایط فشاری که از عمق زمین به وجود آمده است، آب به صورت ناگهانی تبخیر شده و سیلیس تبدیل به کوارتز می شود و طلا هم به شکل رگه دیده می شود.
سنگ طلا کجا پیدا می شود؟
طلای رگه ای که به آن کانسار طلا می گویند در واقع ذرات میکروسکوپی است که در بین کانی های پیریت، کوارتز و سولفید پیدا می شود؛ اما قطعات بزرگتر طلا که به آن ناگت می گویند از شسته شدن سنگ حاوی طلا و هوازدگی یا جمع شدن ذره های ریز عناصر طلا متشکل شده است.
طلا به صورت های دیگری مانند پولک یا شکل های دانه ای هم در طبیعت وجود دارند. طلا و رگه های آن بر اثر رسوب کردن مواد معدنی و از مایعات داغ در لایه های میانی پوسته زمین درست می شوند. حرارتی که در داخل زمین وجود دارد باعث گرم شدن بخش پر عمق پوسته زمین شده و با عبور از بین سنگ ها، طلا را تشکیل می دهد. زمانی که این مایعات گرم خنک شدند، با سایر سنگ ها واکنشی انجام می دهند و این طلای آب شده بین شکاف های صخره یا درزها رسوب کرده و به هزاران هزار تکه پخش می شود.
جهت کشف کردن ذخیره های طلا ابتدا باید رگه های آن استخراج شوند. برخی از این سنگ ها که در سطوح زمین می باشند، رگه طلا دارند و به مرور زمان و بعد از ایجاد فرسایش وارد نهرها شده و باعث ایجاد رسوبات طلا به صورت آبرفتی خواهند شد.
استخراج طلا کار آسانی نبوده و باید مهارت و تجربه زیادی برای این کار داشته باشید. معدن های طلا در مناطق غیر مشخصی بر روی کره زمین هستند و باید توسط متخصصان این کار کشف شود.
بیشتر بخوانید: آیا طلایاب وجود دارد؟ محافظت از طلا در برابر طلایاب
راه های تشخیص سنگ طلا اصل
بسیاری از کانی یا فلزات در طبیعت شباهت زیادی به طلا دارند و ممکن است به دلیل این مشابهت، اشتباه در تشخیص زیاد پیش بیاید. جهت تشخیص سنگ طلای اصلی باید خصوصیات مهم طلا را بدانیم تا با تطبیق آن با سنگ طلا متوجه اصل و فرعی بودن آن شویم.
بیشتر بخوانید: پلاتین چیست و چه کاربردی در صنعت طلا دارد؟
شکل ظاهری سنگ طلا
بیشتر طلاهایی که از رودخانه ها پیدا می شوند به صورت لبه های گرد شده هستند و کمتر به شکل پیرپت که زاویه دار و هشت ضلعی اند، کریستالی پیدا خواهند شد. در صورتی که به شکل پیرپت پیدا شوند، قیمت بالاتری دارند؛ زیرا علاوه بر ارزش بالا، دارای ظاهر زیبایی هم هستند.
خطوط غیر موازی در سنگ طلا
کریستال طلا برعکس پیرپت که دارای خط های موازی بوده و به صورت مستقیم است، هیچ خط مستقیمی را ندارد.
رنگ خاکه طلا
زمانی که طلا بر روی چینی که لعاب ندارد کشیده می شود، رنگ خاکه آن مشاهده می گردد که به رنگ زرد یا طلایی است؛ ولی پیرپت رنگ سبز تیره دارد.
جلا و براق بودن ناگت طلا
سطلای اصل، فلزی براق و دارای جلا است که ناگت های آن دارای سطح درخشان و حالتی کدر و مات دارند.
رنگ طلا در طبیعت
طلا در طبیعت رنگی طلایی و زرد دارد که معمولاً هم با نقره ترکیب شده است. اگر نقره در سنگ زیاد باشد، رنگ سنگ به سفید تمایل پیدا می کند.
انعطاف پذیری بالای تکه های طلا
طلا و تکه های آن انعطاف پذیری زیادی دارند و اگر تحت فشار باشند خم خواهند شد و در مقابل آن پیرپت، در برابر فشار زیاد هم مقاوم است.
برش آسان طلا
برای جداسازی ذرات طلا از سنگ، با کمک یک جسم تیز این اتفاق می افتد؛ ولی برای پیریت این اتفاق نخواهد افتاد.
وزن خاص طلا
وزن خاص یا چگالی، در واقع وزن یک ماده به نسبت حجم آن است. وزن خاص طلا یا چگالی طلا ۱۹٫۳ گرم بر سانتی متر مکعب است و نسبت به کانی های دیگر سنگین تر خواهد بود. البته به دلیل اینکه طلای داخل طبیعت به همراه سایر کانی ها و عنصرهای دیگر ترکیب می شود، نمی توانیم وزن بالایی را از آن توقع داشته باشیم. این وزن جهت تشخیص تکه خالص طلا یا آلیاژ طلا بوده و برای طلای ترکیبی با مواد دیگر نمی توانیم روی آن حساب کنیم؛ زیرا اختلاف زیادی ایجاد می گردد.
سختی طلای اصل
یک قطعه طلای خالص سختی برابر با ۲٫۵ مقیاس موس دارد و این در صورتی است که سختی پیریت ۶ تا ۶٫۵ مقیاس موس خواهد بود. در مقایسه با طلا، سختی کانی مس در حدود ۳ مقیاس موس بوده و بر طبق همین موضوع، طلا نمی تواند بر روی سطح مس خراش ایجاد کند؛ ولی جسم مسی با لبه تیز می تواند روی طلا خراش بیندازد. در مقابل این دو، پیریت با سختی بالا به آسانی می تواند بر روی هر شی خراش را انجام دهد.
بیشتر بخوانید: سنگ اوپال چیست؟
تست اصالت طلا با کمک یک سنگ محک
یک روش تشخیص و تست اصالت طلا، این است که با کمک سنگ محک که از کوارتز و سیلیسیوم تشکیل شده و رنگ سیاهی دارد، این تست انجام گردد. با کشیدن طلا بر روی سنگ محک و استفاده از تیزاب(اسید نیتریک خالص یا جوهر شوره) می توان اصل بودن آن را به این روشی که شرح می دهیم تشخیص داد.
با کشیدن طلا بر روی سنگ محک و ایجاد خطوطی بر روی سنگ طلا، تیزاب را روی خط های ایجاد شده روی سنگ می ریزید و وقتی واکنشی روی ندهد، یعنی طلا عیار بالایی دارد؛ ولی در صورتی که خط بر روی سنگ نیوفتد و یا رنگ خطوط کم رنگ باشد، طلا دارای عیار پایین است و اصل نخواهد بود.
با چند روش تشخیص طلا و تست آن آشنایی پیدا کردید و اگر فلزی دارید که به طلا بودن و اصلیت آن شک دارید، می توانید این روش را امتحان کنید که بر روی طلای خود یک خراش ایجاد کرده و بر روی آن تیزاب اضافه کنید. اگر مشاهده کردید که رنگ طلای شما تغییری نکرد، می توانید مطمئن شوید که طلا عیار بالایی دارد و خالص است؛ ولی در صورتی که سیاه شد، ممکن است طلا باشد ولی ناخالصی زیادی داشته باشد و دارای عیار بسیار پایین و کم ارزشی است.
نتیجه گیری
انسان ها از مدت ها قبل طلا را می شناختند؛ زیرا منشا پیدایش آن در طبیعت بود. با اینکه طلا سنگی کمیاب است ولی به صورت گسترده ای در طبیعت موجود بوده ولی به اندازه ای نیست که بتوان آن را استخراج کرد. به طور مثال آب دریا و اقیانوس ها دارای مقادیر زیادی طلا هستند ولی کسی نمی تواند آن را از آب جدا کند.
برخی از طلای طبیعی با بقیه مواد معدنی ترکیب نشده اند و بیشتر در رگه های پیریت یا کوارتز پیدا می شوند. بعضی از مواقع پیریت یا کوارتز در کنار آب قرار گرفته و ذرات اطراف آن شسته شده و طلا به صورت خالص جدا می شوند. تکه های طلای شسته شده به سمت کف دره ها می رود و با شن ها ترکیب می شود و به صورت رسوب به جا می ماند. طلا بیشتر در سنگ معدن بقیه فلزات پیدا می شوند. به طور مثال در معدن نقره یا معدن مس همواره مقداری طلا است. بیشترین کشورهای تولید کننده طلا سه کشور آمریکا، روسیه و آفریقای جنوبی هستند.