قرن های طولانی است که دستبندها برای کشاندن هر نگاهی به زیبایی مچ ها و دست های زنان پوشیده می شوند. زنان (و البته مردان) در طول اعصار مختلف بشری، از دوران کلئوپاترا در مصر باستان تا ملکه الیزابت در انگلستان و از مرلین مونرو در آمریکای دهه پنجاه تا لیدی گاگا در آمریکای هزاره جدید، همگی دستبند را به عنوان زیورآلاتی پراهمیت به دست داشته اند. علی رغم اینکه خود دستبند زیوری چندان پر آلایش نیست و سخت به چشم می آید، برای این زنان پوشیدن دستبند موجب می شد که زیبایی آنها هر چه بیشتر به چشم بیاید. هر چه باشد مطمئناً تمامی زنان این اصل را تأیید می کنند که دستبند را همیشه می توان با هر لباسی به راحتی پوشید و همچنان از همگان دلربایی کرد!
معادل لاتین واژه دستبند (bracelet) از کلمه یونانی برشیل به معنای «متعلق به بازو و دست» مشتق شده است. از همان دوران همچون زمان حال دستبندها از تلفیق مجموعه مواد مختلفی ساخته می شده اند. این مواد در زمان های کهن شامل فلزات با قابلیت ذوب مناسب، چرم، پارچه های پوستی و … می شده است ،در دوران جدید به این مواد پلاستیک نیز اضافه گشته است. در مرحله بعد حلقه دستبند اغلب با تزئینات دیگری نظیر جواهرات، سنگ های قیمتی، چوب، صدف، مروارید و بلور کانی ها تزئین و آراسته می شدند. به همین علت می توان چنین حدس زد که در همان دوران قدیم نیز ارزش دستبندها بسته به سبک، کیفیت و کاربری آنها متغیر بوده است.
تاریخ دقیق پیدایش دستبند طلا همچنان مسأله ای مورد بحث است و بیشتر در مورد آن مجموعه ای از گمانه زنی ها و فرضیات در دست است. یافته های باستان شناسانه اولیه نشان می داد که مصریان باستان در حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد دستبند به دست می کرده اند. با این وجود در سال ۱۹۹۵ یک دستبند اُبسیدین در ترکیه پیدا شد که به طرز چشم گیری این تخمین های زمانی را جا به جا ساخت. این دستبند مربوط به ۷۵۰۰ سال قبل از میلاد می شد. محققان در فناوری ساخت دستبندی که تاریخ آن به ۹۵۰۰ سال قبل باز می گشت بسیار شگفت زده شده بودند. پژوهش های تکمیلی این موضوع را نشان می داد که دستبند یافت شده اولین نمونه تولیدی نبوده است و نمونه های دیگری نیز پیش از آن وجود داشته است. این نمونه های قدیمی تر به نحو چشمگیری موجب تکامل طراحی و افزایش کیفیت نمونه به دست آمده شده بودند.
در سال ۲۰۰۸، باستان شناسان روسی، وابسته به انجمن باستان شناسی و قوم نگاری شهر نووسیبیرسک (Novosibirsk) به شواهد تازه تری دست یافتند که تاریخ پیدایش دستبند را حتی به دوره های بسیار قدیمی تر بشری عقب می راند. محققان روسی در سیبری مشغول کاوش غار دنیسفا (Denisova) در رشته جبال آلتای (Altai) بودند که به طور اتفاقی به یک مجموعه جواهر برخورد می کنند. در این مجموعه تاریخی یک دستبند نیز قرار داشته است. وقتی با آزمایش کربن قدمت دستبند چیزی حدود ۴۰۰۰۰ سال پیش تخمین زده شد، محققان با حیرت تمام اذعان داشتند که یافته های پیشین آنها از تاریخ زیسته بشر سال ها عقب بوده است.
باید توجه داشت که گروه های قومی و قبیله ای متفاوت عموماً دستبند را به مناسبت های آئینی مختلفی به دست می کرده اند. مصریان دستبند را از موادی نظیر استخوان، سنگ و چوب می تراشیده اند و از آنها در ارتباط با مسائل و گرایشات مذهبی و روحانی خود بهره می برده اند. آنها دستبند معروفی داشته اند که با سنگ عقیق و طرح نوعی سوسک طراحی می شده است (scarab bracelet). بر اساس یافته های موسسه نشنال جئوگرافی این دستبند یکی از متداول ترین نمادهای مصر باستان بوده است و مصریان از آن به عنوان نوعی مهره یا طلسم استفاده می کرده اند. در واقع طرح مقدس این حشره تولد دوباره و تجدید حیات را نشان می داده است. به همین دلیل دستبندهای تراشیده شده ای که طرح این سوسک را داشته اند به عنوان زینت به زنان باردار پوشانده می شده است. همچنین دستبند برای تولد در دنیا پس از مرگ، در مومیایی اجساد مرده نیز گنجانده می شده است.
در همین دوران در بلغارستان سنتی با نام مارتینتسا (Martenitsa) وجود داشته است. کسی که می خواست آئین مارتینتسا را به جا آورد می بایست یک روبان سفید و قرمز را به دور مچ دست به شکل دستبند گره بزند تا بدین ترتیب بآبا مارتا (Baba Marta) از او خشنود گردد. این شخصیت اسطوره ی همان کسی بوده که با خود پایان زمستان سرد و شروع بهاران را همراه می آورده است. در یونان رسمی مشابه وجود داشته است. در این رسم دیرینه یونانیان دستبندی که از ریسمان های سفید و قرمز بافته شده بود را تا پایان تابستان به دست می انداخته اند. به این دستبند مارتیس (Martis) گفته می شده است و بدین علت آن را به دست می انداخته اند که از پوست فرد در برابر آفتاب شدید و بعضاً مهلک یونان محافظت گردد.
دستبند آزباچی (Azabache) دستبندی از جنس طلا بوده است که در آمریکای لاتین با پلاکی از مرجان سیاه یا قرمز و شبیه به یک مشت گره کرده ساخته می شده است. دستبند با خود طلسمی را همراه داشته که فرد را از تماس شیطان یا همان «چشم زخم» مصون نگاه می داشته است. می دانیم که خود پدیده چشم زخم نیز از نگاه شدیداً تحسین آمیز یا به عکس حسادت آلود دیگر مردمان ناشی می شده است. مادران آمریکای لاتین به همین علت در موارد متعدد دستبند آزباچی را به فرزند نو رسیده خود می پوشانده اند تا از آنها در برابر حوادث شوم محافظت به عمل آورد.
در فرهنگ چینی، النگوها و دستبندهای در هم پیچیده و ریز بافت که از سنگ یشم (jade stone) به دست آمده اند برای مدت زمانی به طول بیش از چهار هزار سال متداول بوده است. بسیاری از والدین چینی به فرزندان خود دستبند سنگ یشم هدیه می داده اند؛ آنها بر این باور بوده اند که عنصر یشم می تواند از فرزندانشان محافظت کند. همچنین در میان چینی ها این عقیده که سنگ یشم از نوعی خواص درمانی ویژه برخوردار است نیز رایج بوده است. خواص درمانی یشم می توانسته در تسکین و مداوای بیماری های مربوط به کبد و دستگاه کلیوی موثر و اثربخش باشد. همچنین چینی ها معتقد بوده اند که دستبند سنگ یشم به آنها این قابلیت را می دهد تا با ارواحی که در زمین به طور آزاد به گشت و گذار می پردازند ارتباط یابند و بدین وسیله از زندگان یا مردگان شان حفاظت کنند.
البته چینی های باستان برای دستبند طلا نیز ارزشِ ویژه ای قائل بوده اند و طرح های پیچیده و پرجزئیاتی را از موجودات طبیعی، حیوانی و اسطوره ای بر طلا حک می کرده اند. در میان انواع دستبند، النگوی طلا سبکی متداول و مد روز به حساب می آمده است که از این نظر چینی ها را به مردم هند شبیه می گرداند. در هند نیز دستبند طلا بسیار رایج است. در برخی مناطق هند تعداد و نوع النگوهایی که یک زن به دست دارد وضعیت ازدواج و تأهل فرد را مشخص می کند.
در ایالات متحده در طی قرن بیستم، با توجه به شیوع تولید انبوه و امکان فراهم آوردن هر چه حداکثری جواهرآلات مد روز، انواع دستبند نیز بیش از پیش در دسترس عموم قرار گرفت. در اواسط دهه بیست، طرح های پر تصنع و شلوغ اواخر قرن نوزدهم جای خود را به طراحی های واضح و ساده دوره آرت دکو (هنر تزئینی- art deco) داد. در دهه سی،طراحان جواهر،موادی همچون باکالیت و پلاستیک را به سایر مواد مرسوم در تهیه جواهرآلات اضافه کردند. زنان در دهه پنجاه دستبندهای مسحورکننده برنجی که با روکش طلا یا نقره تمام عیار آبکاری شده بودند را به دست انداختند.
اما از اوایل دهه هفتاد تا پایان هزاره، سلیقه زنان در انتخاب جواهرآلات هرچه بیشتر تنوع و تازگی طرح ها را می پسندید. در این دوران دستبندهای پهن، النگوهای بسیار نازک، حلقه های طره ای پولک یا منجوق دوزی شده و همچنین زنجیرهای بسیار ظریف مد شدند. در طی این سالیان سبک خاصی از دستبند برای مردان نیز به وجود آمد. این مدل مردانه دستبند معمولاً طرحِ حلقه های زنجیر در هم گره خورده را دارد و از طلا یا نقره تمام عیار تهیه می شود. البته به صورت عمومی برای دستبندها، النگوها و همچنین مچ بندهایی با طرح حلقه زنجیر در هم گره خورده، نقره ماده متداول تری محسوب می شود.
در طراحی های مد امروزی سنگ های قیمتی یا الماس همچنان در تزئین انواع دستبند و زیورآلات استفاده می گردند. امروزه در میان نسل جوان دستبندهای ساده ای که می توانند نمایان گر مسائل اجتماعی باشند نیز بسیار مرسوم و متداول گشته است. به طور مثال دستبند کمک به افراد سرطانی که در مراکز خیریه برای تهیه کمک هزینه های درمانی افراد نیازمند تدارک دیده شده است نماینده بسیار پر کاربردی از این گروه دستبندها می باشد.
