شناسایی یاقوت اصل
به خاطر تنوع بسیار سنگ ها و شباهت ظاهری آن ها، بهتر است برای تشخیص اصالت یاقوت مورد نظر خود به یک متخصص مراجعه کنید یا اگر هنوز آن را ندارید و در جستجوی راه های تشخیصی هستید، قبل از هرچیز سعی کنید از یک جای معتبر تهیه کنید.
اگرچه روش های آزمایشگاهی دقیق ترین راه تشخیصی است، اما در ادامه برخی از راهکارهای خانگی تشخیص اصالت یاقوت را برایتان شرح می دهیم که می تواند برایتان موثر واقع شود.
بیشتر بخوانید: انواع سنگ ها را بشناسیم
۱- به رنگ و وضوح سنگ توجه کنید
وقتی به ظاهر یک سنگ یاقوت قرمز اصل نگاه می کنید، رنگ آن بسیار شفاف و تمیز و خالص به نظر می رسد و از نظر وضوح، درخشان و براق است. در حالی که سنگ های تقلبی عموما مات و کدر بوده و رنگ هایی مرده دارند.
در بین سنگ های تقلبی مواردی هم یافت می شوند که رنگ های درخشان و روشن داشته باشند؛ اما اگر با ظرافت به آنها نگاه کنید می بینید که به براقی یاقوت اصل نمی رسند.
اگر رنگ قرمز سنگ تیره تر باشد، ممکن است از جنس گارنت باشد، نه یاقوت! از آنجایی که به طور کلی هرچه رنگ سنگ های قیمتی تیره تر باشد ارزش آنها بیشتر است، در مورد یاقوت هم ممکن است تیره تر بودن رنگ آن دلیل بر ارزش بیشتر باشد.
نکته دیگر این است که تمام یک سنگ یاقوت اصل عموما رنگی ثابت و یکنواخت دارد؛ اما مدل های تقلبی احتمالا تعدادی لکه و ناخالصی به همراه دارند. البته این نکته گیج کننده وجود دارد که کمی نقص طبیعی در بعضی از یاقوت‌های اصل وجود دارد.
۲- به وزن سنگ توجه کنید
وزن سنگ را در نظر بگیرید. یاقوت های واقعی در بیشتر موارد متراکم تر از جایگزین های مصنوعی هستند؛ بنابراین اگر سنگی با اندازه مشابه به طور غیرعادی سبک وزن شود، ممکن است تقلبی باشد.
۳- مقاومت در برابر حرارت را تست کنید
یاقوت ها در برابر حرارت بسیار مقاوم هستند. شما می توانید با قرار دادن سنگ در معرض شعله (با استفاده از موچین و اقدامات احتیاطی) برای یک مدت کوتاه و مشاهده واکنش آن، یک آزمایش حرارتی اولیه را انجام دهید. یک یاقوت واقعی تحت تأثیر قرار نمی گیرد، در حالی که یک یاقوت تقلبی ممکن است آسیب ببیند یا تغییر رنگ دهد.
۴- با قطعه ای از جنس شیشه همرنگ مقایسه کنید
ملاک اصلی تشخیص یاقوت قرمز، براق بودن آن است! در حقیقت باید از شدت درخشندگی مانند آژیر خطر از دور چشمک بزند. اما آیا همه ی سنگ های براق قرمز یاقوت هستند؟ خیر. در بیشتر موارد سنگ های جعلی به خصوص یاقوت از جنس شیشه هستند. بنابرین برای کمی آسان شدن تشخیص یکی از راه های شناسایی این است که یاقوت را با قطعه ای شیشه به رنگ قرمز همرنگ سنگ خود مقایسه کنید. اگر این دو مورد بسیار شبیه به هم باشند سنگ مورد نظر شما تقلبی است و شما به جای سنگ با ارزش یاقوت، قطعه شیشه زیبا دارید.
۵- روی یاقوت را بخراشید
یاقوت سخت ترین ماده بعد از الماس است. سختی آن در مقیاس موس ۹ از ۱۰ می باشد. روش دیگری که می توانید با آن اصل یا تقلبی بودن سنگ مورد نظر خود را امتحان کنید، این است که با یک جسم سخت مانند یک سکه ی فلزی یا حتی ناخن دستتان روی سطح آن را بخراشید. اگر آن سنگ یاقوت واقعی باشد، هیچ اثری روی آن باقی نمی ماند؛ اما اگر تقلبی باشد روی آن خراش ایجاد م یشود. الماس تنها جسم سختی است که می تواند یک یاقوت اصل را خراش دهد.
اما یک نکته ای که وجود دارد این است که یاقوت های کامپوزیت یا مرکب که به صورت مصنوعی توسط دستگاه تولید می شوند درست است که کاملا جعلی نیستند، اما سختی یاقوت طبیعی را ندارند و به اندازه آن ها بادوام نیستند و روی آن ها خراش باقی می ماند. اما باید بدانید که این سنگ های سنتز شده در مقایسه با یک سنگ جعلی دارای ارزش بالایی هستند.
۶- با سنگ مورد نظر سطحی محکم را خراش دهید
سنگ را آرام آرام بر روی یک سطح محکم و صاف مانند ظرفی که جنس آن چینی باشد یا شیشه‌ای شفاف بکشید. اگر سنگ شما یاقوت اصل باشد باید روی آن سطح را بخراشد و یک خط قرمز از خود روی سطح باقی بگذارد. این خط یا رگه باقی مانده از یک سنگ بر روی سطح، یک نکته ی مهم برای شناسایی می باشد و با آن می توان یکسری از موارد مشابه اما جعلی را رد کرد.
اشاره به این نکته دارای اهمیت است که یک سنگ مصنوعی با رنگ قرمز نیز می تواند علامت قرمز از خود به جا بگذارد و همچنین می تواند نشانه این باشد که سنگ یاقوت مصنوعی سنتزی از مواد تشکیل دهنده ضعیف تولید شده و استقامت آن کم است.
۷- تست چراغ قوه
آزمایش چراغ قوه یک روش سریع است که به شدت در زمان صرفه جویی می کند، مقرون به صرفه است و قدرت تشخیصی خوبی دارد. این تست به این صورت است که یک چراغ قوه را با طناب بسته، از بالای گوهر نور را به آن می تابانیم. اگر سنگ یک یاقوت واقعی باشد، هنگامی که نور متمرکز شود سنگ به صورت درخشان و چشم گیری می درخشد؛ اما اگر تقلبی باشد اجازه می دهد نور از آن عبور کند. با این حال این تست نیز صد در صد تضمینی نیست.
۸- فهرستی از یاقوت های تقلبی
به طور معمول از گارنت، تورمالین یا کهربا، شیشه و یا کامپوزیت به‌جای یاقوت استفاده می شود.
گارنت قرمز یک کانی از جنس سیلیکات با سختی ۷ است که رنگی کدر و تیره دارد. همچنین از یاقوت بسیار نرم‌تر است.
تورمالین نیز یک کانی سیلیکات در طیف رنگی قرمز است، که از نظر استحکام سخت‌تر از گارنت ولی نرم‌تر از یاقوت است.
شیشه‌های قرمزرنگ تقلبی بسیار ارزان‌قیمت هستند که استحکام زیادی هم ندارند..
یاقوت کامپوزیت و یا مرکب ماده ای حاصل از ترکیب کوراندوم کم عیار با شیشه سرب دار است. میزان اکسید سرب در شیشه متغیر است و وجود هرچه بیشتر کریستال های سرب در محصول باعث سنگین تر شدن وزن آن می شود. هرچه وزن سنگ بیشتر باشد به قیمت گرانتر به فروش می رسد. هنگام خرید با یک جواهر شناس آگاه مشورت کنید تا یاقوت کامپوزیت را به قیمت یاقوت اصل به شما نفروشند.
۹- به یک جواهر شناس مراجعه کنید
یک فرد ماهر را در این زمینه پیدا کنید که در بین مردم شهرت خوبی داشته باشد. نظرات مردم را در پیج کاری او در سوشال مدیا یا سایت فروشگاهش بررسی کنید تا بتوانید از روند کاری او مطلع شده و اعتماد کنید. مطمئن‌ترین راه برای فهمیدن اصالت یک سنگ نشان دادن آن به یک فرد خبره است.
۱۰- با ذره بین گوهر خود را بررسی کنید
برای مشاهده دقیق جزییات از ذره‌بین‌هایی باقدرت بزرگ نمایی ده برابر یا توان ۱۰ استفاده کنید. بهترین وسیله برای تشخیص و شناسایی، استفاده از لوپ های جواهرشناسی یا میکروسکوپ های استاندارد می باشد. در صورت عدم دسترسی به این ابزار ها حتما به یک جواهرفروشی معتبر مراجعه کنید.
در مشاهده با ذره بین به چه نکاتی باید توجه کنید؟
• در این بررسی انتظار دیدن نقص های طبیعی و جزیی را داشته باشید. عیب هایی در یک گوهر طبیعی وجود دارد که با هیچ ابزار پیشرفته ای در آزمایشگاه هم نمی توان آن ها را ازبین برد. پس اگر با یک سنگ کاملا صاف و صیقلی بدون هیچ عیب و نقصی تحت بزرگنمایی مواجه شدید به اصل بودن آن شک کنید.
• اگر در ساختار سنگ خود با حباب های ریز مواجه شدید بدانید که گوهر شما می تواند جعلی باشد. اما به آن اکتفا نکنید و راه ها و نقص های دیگر را نیز چک کنید.
• عیب ها یا لکه هایی که در بیرون از سنگ با آن ها مواجه می شوید شامل خراش، سوراخ، شکستگی و لب پَر شدن است. همچنین نقص هایی مثل ترک، وجود اثرانگشت، هاله نور، حفره، خراش و رنگ‌های کدر را در داخل سنگ با آنها مواجه می شوید.
• به نحوه برش و وجوه یاقوت با دقت نگاه کنید. این نکته را در نظر داشته باشید که پیچیدگی ها و ریزه‌کاری‌های یاقوت با چشم غیر مصلح دیده نمی‌شود و فقط با ذره‌بین‌هایی باقدرت بزرگنمایی ۱۰ می توان آنها را دید. اگر سنگ را زیر میکروسکوپ بیش از حد صاف و گرد با خطوط و برش های منحنی و محو مشاهده کردید، احتمالاً یاقوت شما تقلبی است. زیرا یاقوت اصل وجوه بسیار شفاف و تروتمیز دارد. همچنین برش های آن تیز و واضح است.
۱۱- دستگاه تستر الکترونیکی گوهر
دستگاه جواهر سنج الکترونیکی یکی از دقیق ترین ابزارهای مورد استفاده در شناسایی سنگ های قیمتی است. این دستگاه از روش‌های مختلفی مانند هدایت حرارتی، هدایت الکتریکی و پاسخ نوری برای ارزیابی ویژگی‌های جواهر استفاده می‌کند.
با اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل این ویژگی‌ها، یک دستگاه جواهر سنج الکترونیکی می‌تواند بین انواع مختلف سنگ‌های قیمتی تمایز قائل شود و تقلیدهای بالقوه یا مصنوعی را تشخیص دهد.
این روش آزمایش غیر مخرب نتایج سریع و قابل اعتمادی را ارائه می دهد و گوهرشناسان، جواهرسازان و علاقه مندان را قادر می سازد تا تصمیمات آگاهانه ای در مورد خرید یا شناسایی سنگ های قیمتی بگیرند.
نکات تکمیلی که باید در مورد سنگ یاقوت اصل خود به آن ها توجه کنید
۱- گواهی رسمی اصالت یاقوت را دریافت کنید
فروشگاه های معتبر این گوهر را به همراه سند معتبر به شما می دهند. در زمان فروش جواهر نیز این گواهی بسیار به کمک شما می آید و اصالت سنگ شما را تضمین می کند. پس فراموش نکنید آن را از فروشنده دریافت کنید و در حفظ و نگهداری آن دقت کنید که سال ها بعد به کمک شما می آید.
۲- یاقوت خود را بیمه کنید
یک راهکار مفید در حفظ امنیت یاقوت اصل می تواند این باشد که گوهر با ارزش و قیمتی خود را با داشتن گواهی معتبر بیمه کنید. اگر آن را به هر دلیلی از دست بدهید، می توانید ثابت کنید که یک یاقوت اصل بوده و تا حد زیادی می توانید غرامت دریافت کنید. زیرا یاقوت اصل ارزش بالایی دارد که می تواند به عنوان ارث خانواگی از نسلی به نسل بعد منتقل شود و حتی روز به روز ارزش آن بیشتر می شود.
شاید برایتان جالب باشد:
انواع الماس کدامند؟ سفری به دنیای شگفت‌انگیز الماس‌ها
نتیجه گیری
با همه‌ی این روش هایی که گفته شد، تنها راه مطمئن برای تشخیص اصالت هر سنگ قیمتی انجام آزمایش‌های حرفه‌ای توسط کارشناسان و افراد خبره است که هم سنگ آسیب نبیند و هم تشخیص انجام شده اعتبار داشته باشد. شناسایی یاقوت بدون این آزمایش‌ها عملی بسیار سخت است.
