تیتانیوم یک فلز براق و نقره ای بوده که نام آن اغلب به عنوان یک زیور بدلی در میان مردم جریان دارد، اما این روزها نظر طرفداران بسیاری را به خود جلب کرده است. در این مقاله از ساعتچی با ما همراه باشید تا در مورد چیستی این فلز پر استفاده و ویژگی های آن اطلاعات به دست آورید.
تیتانیوم چیست؟
همانطور که گفتیم تیتانیوم یک فلز به رنگ نقره می باشد که بازتاب دهنده نور است. چگالی کمی داشته اما به دلیل مقاومت بالا به یک فلز محبوب تبدیل شده است. وقتی که در برخورد با آب قرار می گیرد، در برابر خوردگی آب از خود مقاومت نشان می دهد. همچنین در برابر تیزآب سلطانی و کلر بسیار مقاوم است.
تاریخچه تیتانیوم چگونه است؟
این عنصر اولین بار در سال ۱۷۹۱ توسط فردی انگلیسی به نام ویلیام گرگور کشف شد، اما سال ها طول کشید تا این فلز بالاخره در سال ۱۹۰۰ میلادی توانست به عرصه صنعت وارد شود. نام آن را از روی یکی از اساطیر یونانی به نام تیتان انتخاب کرده اند.
این عنصر در جاهای بسیاری که به ذهنتان نمی رسد وجود دارد مانند بدن موجودات زنده، سنگ ها، آب بدن و خاک ها. همچنین در بسیاری از کانی ها نظیر روتیل و ایلمنیت یافت می شود.
فرایند هایی صنعتی با نام تخصصی کرال و هانتر از جمله مراحلی بوده که برای استخراج و به دست آوردن تیتانیوم از آن ها استفاده می شود.
تیتانیوم در مقایسه با دیگر فلزات قیمتی چه تفاوتی دارد؟
اول از همه خوب است کمی در مورد فلزات قیمتی صحبت کنیم که چه ویژگی هایی دارند. این فلزات به نسبت باقی عناصر کمتر واکنش پذیر هستند و در برابر ترکیبات شیمیایی مقاومتر می باشند. جلای آن ها بیشتر است و نقطه ذوب نسبتا بالایی دارند. همچنین به دلیل نرم بودن می توانند به راحتی آن ها به هر شکلی تبدیل کرد.
بیشتر بخوانید: ۷ فلز درخشان و منتخب برای ساخت زیورآلات
تیتانیوم جز دسته فلزات با ارزش و قیمتی در دنیا است که سختی آن از فلزات معروف مانند نقره بیشتر بوده اما از فلز تنگستن سختی آن کمتر است. تنگستن را به عنوان یکی از سخت ترین فلز های موجود روی کره زمین می شناسند. درحالی که فلز تیتانیوم در لیست بلند بالای فلزات سخت، جایگاه ششم راه به خود اختصاص داده است.
خوب است بدانید که جواهراتی که در آن ها تیتانیوم به کار رفته در برابر شکستن و ضربه مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می دهند و در مقایسه با جواهراتی که با فلز تنگستن ساخته شده اند، احتمال ترک برداشتن آن ها کمتر می باشد. تنگستن به رنگ نقره ای تا سفید شیری در طبیعت پیدا می شود، اما تیتانیوم رنگ نقره ای دارد.
در مقایسه با طلا باید گفت این فلز حساس است! اگر از آن به درستی استفاده نشود، تغییر رنگ در آن اتفاق افتاده و قابلیت استفاده آن از دست می رود. در مقابل این حالت، طلا هرگز دچار زنگ زدگی نمی شود و آن را سیاه نمی بینید؛ بلکه همیشه زرد رنگ و درخشان باقی می ماند.
بیشتر بخوانید: ۹ دلیل مهم برای استفاده از فلز طلا در ساخت جواهرات
فلزاتی مثل طلا، نقره ، پلاتین و استیل لحیم کاری می شوند؛ اما تیتانیوم این قابلیت را ندارد و نمی توان در آن تغییراتی کوچک نظیر تغییر سایز انجام داد. به علاوه روکش هایی که روی تیتانیوم کیشده می شوند مقاومت آن ها کم بوده و به مرور از بین می روند.
در مقایسه با پلاتین باید گفت قیمت تیتانیوم بسیار مقرون به صرفه است. قیمت پلاتین گاهی از طلا بیشتر دچار نوسان می شود و بعد از طلا بیشترین استفاده را در ساخت زیور آلات دارد؛ زیرا که در مقابل تیره شدن و خوردگی از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است؛ حتی از طلا نیز بیشتر.
بیشتر بخوانید: پلاتین چیست و چه کاربردی در صنعت طلا دارد؟
تیتانیوم چه کاربردهایی دارد؟
کاربرد های بسیار وسیعی را می توان برای تیتانیوم نام برد به طوری که در هر صنعتی راه خود را باز کرده است.
- این فلز را با آهن، آلومینیوم، وانادیوم و مولیبدن ترکیب کرده در نتیجه آلیاژی با سختی بیشتر و در عین حال سبکتر به وجود می آید که جایگاه ویژه ای در ساخت جت، موشک و فضاپیما دارد.
- در حوزه های دیگر مانند ساخت زیر دریایی و یا کارخانه هایی که در زمینه ساخت مواد شیمیایی فعالیت می کنند و همچنین در خنک کننده ی بزرگ و صنعتی در نیروگاه های اتمی و حرارتی نیز نقش ایفا می کند.
- از کاربرد های دیگری که تیانیوم در ساخت آن ها نقش دارد می توان به تولیدات اندام های مصنوعی، ایمپلنت های استخوانی و ابزار های دندان پزشکی اشاره کرد.
- تیتانیوم در صنایع در دو حالت فلزی و دی اکسید مورد استفاده قرار می گیرد و به دلیل اینکه خالص سازی تیتانیوم کار آسانی نیست و وقت، انرژی و هزینه بسیاری برای آن بکار می رود. عمده مصرف تیتانیوم به صورت دی اکسید می باشد. حدود پنج درصد تولیدات سالانه تیتانیوم در جهان صرف تولید فلز می شود و نود و پنج درصد آن در حوزه تولیدات ماده دی اکسید تیتانیوم به کار می رود. نود درصد صنایع اولیه از اکسید تیتانیوم در حوزه کاری خود استفاده می کنند مانند کارخانه های سازنده اندام های مصنوعی.
- از اکسید تیتانیوم در صنایع سرامیک سازی به صورت رنگدانه استفاده می شود.
- در صنایع پلاستیک سازی، کاغذ و الکترونیک نیز از اکسید تیتانیوم استفاده می کنند.
مزایای فلز تیتانیوم
- تیتانیوم مقاومت بسیار بالایی دارد به طوری که وقتی هنوز با فلزی دیگر ترکیب نشده است، مقاومت آن را برابر با فولاد تخمین زده اند.
- این فلز نقره ای رنگ در برابر دماهای بسیار بالا از خود مقاومت نشان می دهد، به همین خاطر به عنوان خنک کننده در نیروگاه های اتمی مورد استفاده قرار گرفته است.
- مقاومت بالایی در محیط های فرسایشی از خود نشان می دهد؛ به همین دلیل در تجهیزات مربوط به چاه های نفتی به کار می رود.
- دارای رنگ نقره ای-سفید درخشان بوده و ضریب شکست بالایی دارد.
کاربر تیتانیوم در حوزه مد و فشن چگونه است؟
- ساخت وسایل آرایشی: اکسید تیتانیوم در ساخت وسایل آرایشی نیز راه خود را گشوده است. این کاربرد در حدی است که آمارهای رسمی مصرف آن را ۱۰۵ تا ۱۰۶ تن در سال گزارش کرده اند.
- ضد آفتاب: شاید ندانید که اکسید تیتانیوم خاصیت محافظت از پوست را دارا می باشد به همین دلیل در ساخت کرم های ضد آفتاب و لوسیون ها نیز استفاده می شود.
- زیورآلات: به دلیل مقاومت و استحکام بسیار بالای این فلز برای استفاده روزمره بسیاری از مردم از زیورآلات تیتانیومی استفاده می کنند.
چگونه از زیورآلات تیتانیومی استفاده کنیم؟
گردنبند تیتانیومی خود را می توانید با جواهرات نقره ست کنید. همچنین جواهراتی که سنگ اونیکس به رنگ سیاه را دارند در ترکیب با تیتانیوم جلوه ی بسیار زیبایی را ایجاد می کنند. جواهرات از جنس طلا به رنگ زرد و رزگلد به هیچ عنوان برای استفاده با تیتانیوم مناسب نیستند؛ چون رنگ آن ها با هم تناسب نداشته و هارمونی را بهم می زند. یک قانون کلی می گوید با تیتانیوم نیز مانند نقره، پلاتین یا طلای سفید جهت ست کردن رفتار کنید.
تیتانیوم در جواهر سازی
از تیتانیوم همانطور که گفته شد در صنعت جواهر سازی بسیار استفاده می شود؛ زیرا در عین سبک بودن مقاومت بالایی داشته، در برابر خوردگی ایستادگی کرده و قیمت مناسبی دارد. از آن برای ساخت جواهراتی نظیر گوشواره، گردنبند، دستبند، پین کراوات و دکمه سردست استفاده می شود. این فلز به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و ترکیبات شیمیایی در نتیجه واکنش نشان ندادن و ثابت ماندن، توانایی استفاده شدن در استخر را داشته و همچنین برای افرادی که حساسیت پوستی دارند نیز مناسب است.
طلای ۱۸ عیار به بازار عرضه می شود، آلیاژی است که با تیتانیوم درهم آمیخته شده و این فلز به طلای نرم و شکننده استحکام بخشیده و باعث ماندگاری طلا می شود.
خوب است بدانید بر خلاف باور عمومی که از تیتانیوم به عنوان یک زیور بدلی و با ارزش کم یاد می شود، تیتانیوم یک فلز ارزشمند است و در دسته فلزات گرانبها دسته بندی می شود. فلزات با ارزش، فلزاتی هستند که هم ارزش اقتصادی داشته باشند، هم ارزش صنعتی.
انواع زیورآلات از جنس تیتانیوم
گردنبند تیتانیوم
چوکر از رایج ترین مواردی است که از تیتانیوم استفاده می شود. گردنبند کوتاهی که دور گردن را احاطه می کند و آویز نمی ماند را چوکر می گویند که به همراه لباس های یقه باز بسیار خودنمایی می کند.
دستبند تیتانیوم
گفته می شود تیتانیوم از طریق انرژی مغناطیسی خاصیت درمانی دارد و می تواند درد را کاهش دهد. علائم بیماری های مربوط به مجاری دست را کاهش می دهد؛ به همین دلیل نوع دستبند آن زیاد استفاده می شود و در طرح و رنگ های گوناگون وجود دارد.
انگشتر تیتانیوم
در خرید انگشتر تیتانیوم بسیار دقت کنید؛ زیرا نمی توان روی آن لحیم کاری انجام داد و تغییر سایز امکان پذیر نیست. کسانی که دوست ندارند به صورت روزمره از انگشتر طلا استفاده کنند، انگشتر تیتانیومی یک انتخاب مقاوم و زیبا و یک جایگزین مناسب است.
بین تیتانیوم و طلا کدام را بخریم؟
این سوال به نظر جوابی بدیهی دارد؛ اما با مطرح کردن آن می خواهیم به موضوعی بپردازیم که ممکن است برای شما جالب باشد. این روزها در جهان استفاده از زیورآلات با هدف تکمیل کننده استایل استفاده می شود. به این معنی که درست است اهداف اقتصادی و سرمایه گذاری در خرید زیورآلات طلا بسیار عاقلانه بوده و طرفداران خود را دارد، اما دنیای هنر از این مورد فراتر رفته و از دیگر انواع زیورآلات نیز برای عمق بخشیدن به دیزاین در استایل های متفاوت استفاده می کند. شاید برای شما جالب باشد که بازیکنان تنیس همه دستبند های تیتانیومی به دست خود می اندازند؛ زیرا که فلزی مقاوم است و به ندرت ضربه می بیند؛ همچنین در برابر تعریق، رطوبت و گرما واکنش نشان نمی دهد.
در این مطلب از ساعتچی توضیح دادیم که تیتانیوم چه ویژگی هایی دارد و چرا در طلا و جواهر سازی کاربرد از آن استفاده می شود. علاوه بر کاربرد آن در صنعت زیبایی، چه کاربرد های جالبی در صنایع هوا فضا و حتی نیروگاه های اتمی دارد. آیا می شود از این فلز گرانبها و همه کاره چشم پوشی کرد؟! امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
